Biblical texts

῎Etous oktōkaidekátou Nabouchodonosor ho basileùs epoíēsen eikóna chrysē̂n, hýpsos autē̂s pḗcheōn hexḗkonta, eûros autē̂s pḗcheōn héx, kaì éstēsen autḕn en pedíōi Deïra en chṓrāi Babylō̂nos.

kaì apésteilen synagageîn toùs hypátous kaì toùs stratēgoùs kaì toùs topárchas, hēgouménous kaì tyránnous kaì toùs ep’ exousiō̂n kaì pántas toùs árchontas tō̂n chōrō̂n eltheîn eis tà enkaínia tē̂s eikónos, hē̂s éstēsen Nabouchodonosor ho basileús:

kaì synḗchthēsan hoi topárchai, hýpatoi, stratēgoí, hēgoúmenoi, týrannoi megáloi, hoi ep’ exousiō̂n kaì pántes hoi árchontes tō̂n chōrō̂n eis tòn enkainismòn tē̂s eikónos, hē̂s éstēsen Nabouchodonosor ho basileús, kaì heistḗkeisan enṓpion tē̂s eikónos, hē̂s éstēsen Nabouchodonosor.

kaì ho kē̂ryx ebóa en ischýi ‘Ymîn légetai, laoí, phylaí, glō̂ssai:

hē̂i àn hṓrāi akoúsēte tē̂s phōnē̂s tē̂s sálpingos sýringós te kaì kitháras, sambýkēs kaì psaltēríou kaì symphōnías kaì pantòs génous mousikō̂n, píptontes proskyneîte tē̂i eikóni tē̂i chrysē̂i, hē̂i éstēsen Nabouchodonosor ho basileús:

kaì hòs àn mḕ pesṑn proskynḗsēi, autē̂i tē̂i hṓrāi emblēthḗsetai eis tḕn káminon toû pyròs tḕn kaioménēn.

kaì egéneto hóte ḗkousan hoi laoì tē̂s phōnē̂s tē̂s sálpingos sýringós te kaì kitháras, sambýkēs kaì psaltēríou kaì symphōnías kaì pantòs génous mousikō̂n, píptontes pántes hoi laoí, phylaí, glō̂ssai prosekýnoun tē̂i eikóni tē̂i chrysē̂i, hē̂i éstēsen Nabouchodonosor ho basileús.

tóte prosḗlthosan ándres Chaldaîoi kaì diébalon toùs Ioudaíous

tō̂i basileî Nabouchodonosor Basileû, eis toùs aiō̂nas zē̂thi:

sý, basileû, éthēkas dógma pánta ánthrōpon, hòs àn akoúsēi tē̂s phōnē̂s tē̂s sálpingos sýringós te kaì kitháras, sambýkēs kaì psaltēríou kaì symphōnías kaì pantòs génous mousikō̂n

kaì mḕ pesṑn proskynḗsēi tē̂i eikóni tē̂i chrysē̂i, emblēthḗsetai eis tḕn káminon toû pyròs tḕn kaioménēn:

eisìn ándres Ioudaîoi, hoùs katéstēsas epì tà érga tē̂s chṓras Babylō̂nos, Sedrach, Misach, Abdenagō, hoi ándres ekeînoi ouch hypḗkousan, basileû, tō̂i dógmatí sou, toîs theoîs sou ou latreúousin kaì tē̂i eikóni tē̂i chrysē̂i, hē̂i éstēsas, ou proskynoûsin.

tóte Nabouchodonosor en thymō̂i kaì orgē̂i eîpen agageîn tòn Sedrach, Misach kaì Abdenagō, kaì ḗchthēsan enṓpion toû basiléōs.

kaì apekríthē Nabouchodonosor kaì eîpen autoîs Ei alēthō̂s, Sedrach, Misach, Abdenagō, toîs theoîs mou ou latreúete kaì tē̂i eikóni tē̂i chrysē̂i, hē̂i éstēsa, ou proskyneîte?

nŷn oûn ei échete hetoímōs hína, hōs àn akoúsēte tē̂s phōnē̂s tē̂s sálpingos sýringós te kaì kitháras, sambýkēs kaì psaltēríou kaì symphōnías kaì pantòs génous mousikō̂n, pesóntes proskynḗsēte tē̂i eikóni, hē̂i epoíēsa: eàn dè mḕ proskynḗsēte, autē̂i tē̂i hṓrāi emblēthḗsesthe eis tḕn káminon toû pyròs tḕn kaioménēn: kaì tís estin theós, hòs exeleîtai hymâs ek tō̂n cheirō̂n mou?

kaì apekríthēsan Sedrach, Misach, Abdenagō légontes tō̂i basileî Nabouchodonosor Ou chreían échomen hēmeîs perì toû rhḗmatos toútou apokrithē̂naí soi:

éstin gàr theós, hō̂i hēmeîs latreúomen, dynatòs exelésthai hēmâs ek tē̂s kamínou toû pyròs tē̂s kaioménēs, kaì ek tō̂n cheirō̂n sou, basileû, rhýsetai hēmâs:

kaì eàn mḗ, gnōstòn éstō soi, basileû, hóti toîs theoîs sou ou latreúomen kaì tē̂i eikóni tē̂i chrysē̂i, hē̂i éstēsas, ou proskynoûmen.

tóte Nabouchodonosor eplḗsthē thymoû, kaì hē ópsis toû prosṓpou autoû ēlloiṓthē epì Sedrach, Misach kaì Abdenagō, kaì eîpen ekkaûsai tḕn káminon heptaplasíōs, héōs hoû eis télos ekkaē̂i:

kaì ándras ischyroùs ischýi eîpen pedḗsantas tòn Sedrach, Misach kaì Abdenagō embaleîn eis tḕn káminon toû pyròs tḕn kaioménēn.

tóte hoi ándres ekeînoi epedḗthēsan sỳn toîs sarabárois autō̂n kaì tiárais kaì periknēmîsi kaì endýmasin autō̂n kaì eblḗthēsan eis méson tē̂s kamínou toû pyròs tē̂s kaioménēs.

epeì tò rhē̂ma toû basiléōs hyperíschyen, kaì hē káminos exekaúthē ek perissoû.

kaì hoi treîs hoûtoi Sedrach, Misach kaì Abdenagō épeson eis méson tē̂s kamínou toû pyròs tē̂s kaioménēs pepedēménoi.

Kaì periepátoun en mésōi tē̂s phlogòs hymnoûntes tòn theòn kaì eulogoûntes tòn kýrion.

kaì systàs Azarias prosēýxato hoútōs kaì anoíxas tò stóma autoû en mésōi toû pyròs eîpen

Eulogētòs eî, kýrie ho theòs tō̂n patérōn hēmō̂n, kaì ainetós, kaì dedoxasménon tò ónomá sou eis toùs aiō̂nas,

hóti díkaios eî epì pâsin, hoîs epoíēsas hēmîn, kaì pánta tà érga sou alēthiná, kaì eutheîai hai hodoí sou, kaì pâsai hai kríseis sou alḗtheia,

kaì krímata alētheías epoíēsas katà pánta, hà epḗgages hēmîn kaì epì tḕn pólin tḕn hagían tḕn tō̂n patérōn hēmō̂n Ierousalēm, hóti en alētheíāi kaì krísei epḗgages pánta taûta dià tàs hamartías hēmō̂n.

hóti hēmártomen kaì ēnomḗsamen apostē̂nai apò soû kaì exēmártomen en pâsin kaì tō̂n entolō̂n sou ouk ēkoúsamen

oudè synetērḗsamen oudè epoiḗsamen kathṑs eneteílō hēmîn, hína eû hēmîn génētai.

kaì pánta, hósa hēmîn epḗgages, kaì pánta, hósa epoíēsas hēmîn, en alēthinē̂i krísei epoíēsas

kaì parédōkas hēmâs eis cheîras echthrō̂n anómōn echthístōn apostatō̂n kaì basileî adíkōi kaì ponērotátōi parà pâsan tḕn gē̂n.

kaì nŷn ouk éstin hēmîn anoîxai tò stóma, aischýnē kaì óneidos egenḗthē toîs doúlois sou kaì toîs seboménois se.

mḕ dḕ paradō̂is hēmâs eis télos dià tò ónomá sou kaì mḕ diaskedásēis tḕn diathḗkēn sou

kaì mḕ apostḗsēis tò éleós sou aph’ hēmō̂n di’ Abraam tòn ēgapēménon hypò soû kaì dià Isaak tòn doûlón sou kaì Israēl tòn hágión sou,

hoîs elálēsas pròs autoùs légōn plēthŷnai tò spérma autō̂n hōs tà ástra toû ouranoû kaì hōs tḕn ámmon tḕn parà tò cheîlos tē̂s thalássēs.

hóti, déspota, esmikrýnthēmen parà pánta tà éthnē kaí esmen tapeinoì en pásēi tē̂i gē̂i sḗmeron dià tàs hamartías hēmō̂n,

kaì ouk éstin en tō̂i kairō̂i toútōi árchōn kaì prophḗtēs kaì hēgoúmenos oudè holokaútōsis oudè thysía oudè prosphorà oudè thymíama, ou tópos toû karpō̂sai enantíon sou kaì heureîn éleos:

all’ en psychē̂i syntetrimménēi kaì pneúmati tapeinṓseōs prosdechtheíēmen hōs en holokautṓmasin kriō̂n kaì taúrōn kaì hōs en myriásin arnō̂n piónōn:

hoútōs genésthō thysía hēmō̂n enṓpión sou sḗmeron kaì ektelésai ópisthén sou, hóti ouk éstai aischýnē toîs pepoithósin epì soí.

kaì nŷn exakolouthoûmen en hólēi kardíāi kaì phoboúmethá se kaì zētoûmen tò prósōpón sou, mḕ kataischýnēis hēmâs,

allà poíēson meth’ hēmō̂n katà tḕn epieíkeián sou kaì katà tò plē̂thos toû eléous sou

kaì exeloû hēmâs katà tà thaumásiá sou kaì dòs dóxan tō̂i onómatí sou, kýrie.

kaì entrapeíēsan pántes hoi endeiknýmenoi toîs doúlois sou kakà kaì kataischyntheíēsan apò pásēs dynámeōs kaì dynasteías, kaì hē ischỳs autō̂n syntribeíē:

gnṓtōsan hóti sỳ eî kýrios ho theòs mónos kaì éndoxos eph’ hólēn tḕn oikouménēn.

Kaì ou diéleipon hoi embalóntes autoùs hypērétai toû basiléōs kaíontes tḕn káminon náphthan kaì píssan kaì stippýon kaì klēmatída.

kaì diecheîto hē phlòx epánō tē̂s kamínou epì pḗcheis tessarákonta ennéa

kaì diṓdeusen kaì enepýrisen hoùs heûren perì tḕn káminon tō̂n Chaldaíōn.

ho dè ángelos kyríou synkatébē háma toîs perì tòn Azarian eis tḕn káminon kaì exetínaxen tḕn phlóga toû pyròs ek tē̂s kamínou

kaì epoíēsen tò méson tē̂s kamínou hōs pneûma drósou diasyrízon, kaì ouch hḗpsato autō̂n tò kathólou tò pŷr kaì ouk elýpēsen oudè parēnṓchlēsen autoîs.

Tóte hoi treîs hōs ex henòs stómatos hýmnoun kaì edóxazon kaì eulógoun tòn theòn en tē̂i kamínōi légontes

Eulogētòs eî, kýrie ho theòs tō̂n patérōn hēmō̂n, kaì ainetòs kaì hyperypsoúmenos eis toùs aiō̂nas, kaì eulogēménon tò ónoma tē̂s dóxēs sou tò hágion kaì hyperainetòn kaì hyperypsoúmenon eis toùs aiō̂nas.

eulogēménos eî en tō̂i naō̂i tē̂s hagías dóxēs sou kaì hyperymnētòs kaì hyperéndoxos eis toùs aiō̂nas.

eulogēménos eî epì thrónou tē̂s basileías sou kaì hyperymnētòs kaì hyperypsoúmenos eis toùs aiō̂nas.

eulogēménos eî, ho epiblépōn abýssous kathḗmenos epì cheroubin, kaì ainetòs kaì hyperypsoúmenos eis toùs aiō̂nas.

eulogēménos eî en tō̂i stereṓmati toû ouranoû kaì hymnētòs kaì dedoxasménos eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, pánta tà érga kyríou, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, ángeloi kyríou, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, ouranoí, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, hýdata pánta tà epánō toû ouranoû, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, pâsai hai dynámeis, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, hḗlios kaì selḗnē, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, ástra toû ouranoû, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, pâs ómbros kaì drósos, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, pánta tà pneúmata, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, pŷr kaì kaûma, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, psŷchos kaì kaúsōn, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, drósoi kaì niphetoí, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, págos kaì psŷchos, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, páchnai kaì chiónes, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, nýktes kaì hēmérai, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, phō̂s kaì skótos, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, astrapaì kaì nephélai, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeítō hē gē̂ tòn kýrion: hymneítō kaì hyperypsoútō autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, órē kaì bounoí, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, pánta tà phyómena en tē̂i gē̂i, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, hai pēgaí, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, thálassai kaì potamoí, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, kḗtē kaì pánta tà kinoúmena en toîs hýdasin, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, pánta tà peteinà toû ouranoû, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, pánta tà thēría kaì tà ktḗnē, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, hoi hyioì tō̂n anthrṓpōn, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, Israēl, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, hiereîs kyríou, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, doûloi kyríou, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, pneúmata kaì psychaì dikaíōn, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, hósioi kaì tapeinoì tē̂i kardíāi, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas.

eulogeîte, Anania, Azaria, Misaēl, tòn kýrion: hymneîte kaì hyperypsoûte autòn eis toùs aiō̂nas, hóti exeílato hēmâs ex hā́idou kaì ek cheiròs thanátou ésōsen hēmâs kaì errýsato hēmâs ek mésou kamínou kaioménēs phlogòs kaì ek mésou pyròs errýsato hēmâs.

exomologeîsthe tō̂i kyríōi, hóti chrēstós, hóti eis tòn aiō̂na tò éleos autoû.

eulogeîte, pántes hoi sebómenoi tòn kýrion tòn theòn tō̂n theō̂n: hymneîte kaì exomologeîsthe, hóti eis tòn aiō̂na tò éleos autoû.

Kaì Nabouchodonosor ḗkousen hymnoúntōn autō̂n kaì ethaúmasen kaì exanéstē en spoudē̂i kaì eîpen toîs megistâsin autoû Ouchì ándras treîs ebálomen eis méson toû pyròs pepedēménous? kaì eîpan tō̂i basileî ’Alēthō̂s, basileû.

kaì eîpen ho basileús ’Idoù egṑ horō̂ ándras téssaras lelyménous kaì peripatoûntas en mésōi toû pyrós, kaì diaphthorà ouk éstin en autoîs, kaì hē hórasis toû tetártou homoía hyiō̂i theoû.

tóte prosē̂lthen Nabouchodonosor pròs tḕn thýran tē̂s kamínou toû pyròs tē̂s kaioménēs kaì eîpen Sedrach, Misach, Abdenagō hoi doûloi toû theoû toû hypsístou, exélthete kaì deûte. kaì exē̂lthon Sedrach, Misach, Abdenagō ek mésou toû pyrós.

kaì synágontai hoi satrápai kaì hoi stratēgoì kaì hoi topárchai kaì hoi dynástai toû basiléōs kaì etheṓroun toùs ándras hóti ouk ekyríeusen tò pŷr toû sṓmatos autō̂n, kaì hē thrìx tē̂s kephalē̂s autō̂n ouk ephlogísthē, kaì tà sarábara autō̂n ouk ēlloiṓthē, kaì osmḕ pyròs ouk ē̂n en autoîs.

kaì apekríthē Nabouchodonosor kaì eîpen Eulogētòs ho theòs toû Sedrach, Misach, Abdenagō, hòs apésteilen tòn ángelon autoû kaì exeílato toùs paîdas autoû, hóti epepoítheisan ep’ autō̂i kaì tò rhē̂ma toû basiléōs ēlloíōsan kaì parédōkan tà sṓmata autō̂n eis pŷr, hópōs mḕ latreúsōsin mēdè proskynḗsōsin pantì theō̂i all’ ḕ tō̂i theō̂i autō̂n:

kaì egṑ ektíthemai dógma Pâs laós, phylḗ, glō̂ssa, hḕ àn eípēi blasphēmían katà toû theoû Sedrach, Misach, Abdenagō, eis apṓleian ésontai kaì hoi oîkoi autō̂n eis diarpagḗn, kathóti ouk éstin theòs héteros hóstis dynḗsetai rhýsasthai hoútōs.

tóte ho basileùs kateúthynen tòn Sedrach, Misach, Abdenagō en tē̂i chṓrāi Babylō̂nos kaì ēxíōsen autoùs hēgeîsthai pántōn tō̂n Ioudaíōn tō̂n óntōn en tē̂i basileíāi autoû.